In gesprek met Anezka van de Weg
Voor de meeste van ons is omgaan met onverwachte veranderingen niet eenvoudig; ze roepen doorgaans angst, weerstand en machteloosheid op. Loopbaanadviseur, organisatieantropoloog en supervisor Anezka van de Weg coacht mensen, teams en organisaties bij het omgaan met veranderingen. In dit interview legt ze uit waarom zij gelooft dat er met veranderingen kansen ontstaan en hoe je dit als loopbaancoach inzet in jouw praktijk.
Anezka, hoe werd jij eigenlijk loopbaancoach?
‘Al vanaf de middelbare school vond ik het lastig om goede beroepskeuzes te maken. Ik was goed in bètavakken, waardoor ik gestimuleerd werd om te kiezen voor een technische studie. Een zekere toekomst waarbij ik als vrouw mijn eigen boontjes kon doppen, was bij ons thuis belangrijk. Zelf leek een mensstudie me interessanter. Uiteindelijk ben ik via een valse start op de Universiteit Wageningen toch maatschappelijk werk gaan studeren om vervolgens als organisatieantropoloog af te studeren aan de Vrije Universiteit. Al snel begeleidde ik studenten en recent afgestudeerden om zichzelf op de arbeidsmarkt te presenteren. Daarna werkte ik als manager en consultant bij een organisatie-communicatie adviesbureau, die organisaties faciliteerde om intern en corporate-to-corporate te communiceren. Ik kwam meer en meer in het thema ‘mens en werk’ toen ik de overstap maakte naar de arbodienst, waar ik als manager met mijn team organisaties adviseerde op het gebied van verzuimreductie en duurzame inzetbaarheid.
Het vak vond ik zó geweldig dat ik de Beroepsopleiding tot Loopbaanadviseur bij Vista Nova gevolgd heb.
Na een fusie voelde ik me steeds minder op mijn plek en maakte ik de overstap naar een tijdelijke functie als productmanager op het hoofdkantoor. Eenmaal boventallig moest ik mezelf echt opnieuw uitvinden. Wat was ik eigenlijk en waar voelde ik me op mijn (werk)plek? Omdat ik in die periode samen met mijn gezin van de Randstad naar Zeeland verhuisde, kreeg ik de tip van mijn interne loopbaanadviseur om tijdelijk in haar team in te vallen. Een schot in de roos! Het vak vond ik zó geweldig dat ik de Beroepsopleiding tot Loopbaanadviseur bij Vista Nova gevolgd heb en in Zeeland snel aan de slag kon als mobiliteitsadviseur. Inmiddels werk ik als zelfstandige met veel plezier vanuit mijn eigen praktijk.’
Wauw, een loopbaanpad met veel veranderingen! Nu help je mensen omgaan met verandering. Waarom is dat belangrijk?
‘Veel mensen gaan er onbewust vanuit dat situaties blijvend zijn. Maar er gebeurt altijd wel iets, thuis of op het werk: denk aan een scheiding, verhuizing, nieuwe manager, corona, politieke wijzigingen of een reorganisatie. Die veranderingen initieer je vaak niet zelf en kunnen emoties van machteloosheid, angst en zorgen oproepen. Het meest inspirerend aan mijn werk vind ik dat ik mensen meeneem in deze veranderingen en samen leer om er op een positieve manier mee om te gaan. Wat je beroep ook is en hoe je ook in het leven staat; je moet steeds opnieuw ontdekken wat je in een situatie kunt doen om erop aan te sluiten en nieuwe kansen te vinden. Vanuit dit perspectief nodigen veranderingen je uit tot nieuwe ontdekkingen en leermomenten. Dit inzicht brengt niet alleen nieuwe kansen, maar geeft ook energie!’
Dit inzicht brengt niet alleen nieuwe kansen, maar geeft ook energie!
Hoe begeleid jij mensen bij het omgaan met veranderingen?
‘Ik ben enorm enthousiast over de inzichten uit de Appreciative Inquiry (ook wel waarderend onderzoek genoemd). Uitgangspunt is dat mensen met hun eigen ervaringen de bron vormen voor vernieuwing. De aanpak versterkt het lerend vermogen van een individu, team en organisatie door in te zoomen op bestaande kracht en mogelijkheden. Groepen hebben daarbij een extra katalyserend effect. En juist dat is als veranderaar zo geweldig om in te zetten; of je nu loopbaancoach, HR-adviseur of manager bent.’
Hoe kun je veranderingen vanuit een positieve mindset bekijken, in plaats vanuit angst en zorgen?
‘Als je je werk kwijtraakt, geeft dat grote onzekerheid. Ik help mensen in deze roerige periode rust te vinden en stil te staan bij vragen als; wie ben je? Wat vind je belangrijk in je leven? Wat heb je geleerd en wat te bieden? Die zoektocht geeft richting, structuur en vooral ook herwaardering. De vervolgstap is die naar buiten; welke branches bieden goede kansen en hoe vind je daar aansluiting? Als je vastloopt in je loopbaan en terugkijkt, ontdek je bovendien vaak nieuwe talenten die je leven sterk kunnen verrijken. Zo geeft een gedwongen stilstand nieuwe perspectieven. Op een evaluatieformulier schreef een kandidaat eens dat hoewel hij boventalligheid afschuwelijk vond, hij de training voor geen goud had willen missen. Hij was een waardevolle levensles rijker.’
Als je vastloopt in je loopbaan en terugkijkt, ontdek je bovendien vaak nieuwe talenten die je leven sterk kunnen verrijken.
Op 10 september geef je een masterclass over weerstand als sleutel voor verandering. Wat kun je hier als loopbaancoach uithalen?
‘Tijdens de masterclass leer ik deelnemers op een waarderende manier op ontdekkingstocht te gaan. Naast de theorie deel ik een aantal inspirerende instrumenten, waarbij ze zelf ervaren hoe waarderend onderzoek in de praktijk werkt. Coaches krijgen zo concrete handvatten om op een constructieve manier met groepen en individuen te praten over dingen die moeilijk zijn, zoals angst en verdriet. Ik maak loopbaancoaches vertrouwd met de vijf stappen van waarderend onderzoek, zodat ze zelf leren hoe ze vanuit tegenslag en weerstand positieve verandering faciliteren en mensen met nieuwe inzichten en energie in beweging brengen.’
Op je website schrijf je: “Anezka betekent zuiver. Dat vormt zowel in mijn werk als privé een inspiratiebron.” Op welke manier levert zuiverheid inspiratie op?
‘Veranderingen creëren vaak chaos en emoties. Hierdoor kunnen situaties vertroebelen. Door ruimte te geven, ervaringen te delen en te achterhalen welke wensen verborgen liggen, zuiver je iemands zicht op zijn leven. Net als troebel water door rust of juist stroming helder wordt. Hierdoor kan er nieuw licht schijnen en wordt het weer leefbaar. Dit kan je toepassen op individuen en organisaties; soms is rust nodig om zaken te laten neerdalen en nieuwe energie om een vervolgstap te kunnen zetten.’
Het is de tegenwind die de vlieger doet stijgen.
Wat is jouw motto, en waarom?
‘Het is de tegenwind die de vlieger doet stijgen. Dit Chinese spreekwoord gaat over verandering; op het moment dat er storm op komst is, ontstaan er ook kansen. Als je die kansen kunt zien, ontstaat plezier. De vlieger gaat over spelen en relativeren. Want zelfs in de bagger kun je plezier vinden. Ook al raak je je baan kwijt, er zijn altijd nieuwe aanknopingspunten.’